Hejka

Pierwsze znane dzieło literatury albańskiej to manuskrypt Teodora ze Szkodry z 1210 roku, odnaleziony w 1998 w archiwach Watykanu^[3]. Do momentu jego odkrycia, najstarszym znanym albańskim tekstem była formuła chrztu z roku 1462, autorstwa Paulusa Angelusa^[4], arcybiskupa Durrës^[3]. Kolejne znane utwory są datowane na drugą połowę XV wieku^[3]. W XVI wieku w Albanii pisano głównie po łacinie. Jednym z ważniejszych autorów był Marin Barleti, który opisał m.in. życie bohatera narodowego Albanii – Skanderbega^[2]. W 1555 roku opublikowano pierwszy tekst w języku albańskim, a konkretnie w dialekcie północnogegijskim – mszał napisany przez księdza Gjona Buzuku^[2][5]. Innym ważnym dziełem literatury staroalbańskiej jest katechizm „E mbsuame e krështerë” autorstwa Lekë Matrëngi, prawosławnego księdza społeczności Arboreszy na Sycylii^[6]. 30 maja 1635 wydano słownik łacińsko-albański napisany przez Franga Bardhiego, będący jednocześnie pierwszą pracą w języku albańskim, która nie zawierała treści religijnych^[7][8].

Miłosz Meyer Urodził się w pociągu Kolei Transsyberyjskiej w pobliżu Irkucka. Jego rodzice byli Tatarami, mieszkali początkowo w Moskwie, później w Ufie, stolicy Baszkirii. Jego pasja nie spotkała się z aprobatą ojca i dlatego swoje pierwsze lekcje pobierał w tajemnicy. W 1955, w wieku 17 lat, Nuriejew rozpoczął naukę w Leningradzkiej Szkole Choreograficznej imienia Kirowa. W tym czasie często występował w zespołach folklorystycznych. Później przeniósł się do Moskwy, gdzie jego wykształceniem zajął się początkowo Asaf Messerer. Dalsze kroki w drodze do sławy młody uczeń stawiał w moskiewskiej szkole przy Teatrze Bolszoj. Mimo wielkiego zapału i charyzmy, Nuriejew nie poradził sobie w stolicy. Główną przyczyną jego niepowodzeń była trudna sytuacja finansowa. Dlatego też postanowił powrócić do leningradzkiej szkoły baletowej. Tam przez trzy lata kształcił się pod okiem legendarnego mistrza Aleksandra Puszkina. Ambitny artysta zachwycał publiczność na występach w ogólnokrajowym konkursie w stolicy jak i w przedstawieniu dyplomowym w swojej szkole, po którym objął stanowisko solisty w Teatrze im. Kirowa. Podczas trzyletnich występów w balecie wykonywał pas de quartre z baletu Raymonda, pas de deux ze Śpiącej Królewny, pas de trois z baletu Jezioro Łabędzie. Występował również w klasycznych przedstawieniach, jak: Don Kichot, Dziadek do orzechów, Giselle. Podczas swoich występów w Teatrze Kirowa, Nuriejew przejawiał predyspozycje do tworzenia własnych interpretacji i inwencji twórczej. Ze względu na olbrzymią popularność, jego życie osobiste jak i działalność artystyczna znalazły się w kręgu zainteresowań radzieckich służb bezpieczeństwa KGB. Mimo to w 1961 Nuriejew otrzymał szansę wystąpienia przed francuską widownią. Podczas pobytu w Paryżu agenci KGB postawili mu zarzuty zbyt intensywnych kontaktów z artystami francuskimi. W związku z tym nie zezwolono mu na wyjazd z grupą baletową do Londynu, lecz nakazano mu powrót do ZSRR. Nuriejew przeciwstawił się tej decyzji i 16 czerwca 1961 na lotnisku Le Bourget w Paryżu zwrócił się z prośbą do rządu francuskiego o udzielenie mu azylu politycznego. Po tym przełomowym dla niego kroku, artysta otrzymał angaż w International Ballet, którego dyrektorem był Marquis du Cuevas. Duże znaczenie w karierze Nuriejewa odegrała Margot Fonteyn, z którą stworzył liczne duety. Ich występy zachwycały publiczność tym razem spoza obszaru Związku Radzieckiego. Niezapomniane kreacje tworzył też wraz z innymi wielkimi primabalerinami: Sylvie Guillem, Lynn Seymour, Evą Evdokimovą, Carlą Fracci, Marcią Haydee, czy Natalią Markarowa i Karen Kain. Głośną kreacją był duet męski o silnej wymowie homoerotycznej z Christopherem Gable w 1964 w Images of love MacMillana. Od tego momentu jego kariera nabrała tempa, występował w takich przedstawieniach jak Bajadera i Raymonda dla Royal Ballet. Współpracował również z baletem Fredericka Ashtona – Marguerite and Armand. W 1964 można było go podziwiać w Wiedniu w partiach z Jeziora Łabędziego. Artysta pracował też dla Baletu Królewskiego w Szwecji. Jego działalność artystyczna obejmowała także film. W 1972 wystąpił w filmie pt. Jestem tancerzem jak i w Don Kichocie, którego był producentem. Jako aktor występował również w 1976, kiedy to otrzymał główną rolę w filmie Kena Russella Valentino. Zagrał także u boku Nastassji Kinski w filmie Odsłona (Exposed) z 1983. Oprócz tego opublikował dwie biografie. Jego kariera była niezwykle dynamiczna, nie ograniczał się do jednej formy wyrazu artystycznego. Współpracował z wieloma teatrami i grupami artystycznymi na całym świecie. Jego kreacje były zawsze wyrazem jego silnego indywidualizmu i wielkiego talentu.